Қаржылай сауаттылық әр адамға қажет. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар қызметінің брифингінде Алматы қаласы бойынша «Қарызсыз қоғам» жобасының тәлімгері Асима Сұлтанова мәлімдеді.
Оның айтуынша, 2019 жылы қабылданған 500 мың азаматқа кепілсіз несиелерді есептен шығару туралы шешім, сондай-ақ күшіне енген жеке тұлғалардың банкроттық туралы заңы шиеленіс дәрежесін біршама төмендетті, бірақ мәселені өзі шешілген жоқ.
Президент біздің азаматтарымыздың шамадан тыс несиеге бату мәселесіне бірнеше рет назар аударды.
Amanat партиясы іске асырып жатқан «Қарызсыз қоғам» жобасы халықты қаржылық сауаттылыққа үйретуді мақсат етіп отыр.
Мемлекет басшысының бағалауы бойынша, жоба қысқа мерзімде өзінің тиімділігін көрсетті.
«2024 жылғы 5 ақпан мен 24 мамыр аралығында «Қарызсыз қоғам» жобасы аясында Алматы қаласының 8 ауданынан 3943 адам қаржылық сауаттылық курстарынан өтіп, сертификат алды. Оқытылғандардың ең көп саны-әйелдер - 87%, ерлер – 13 %. 3943 адамның 22% – ы 4 және одан да көп бала тәрбиелеп отырған көпбалалы отбасылар», - деді Асима Сұлтанова.
Жоба қатысушыларға оң әсерін тигізді, өйткені қазіргі уақытта Қазақстанда «Қарызсыз қоғам»қаржылық сауаттылық курсына тең келер баламасы жоқ.
Жобаға қатысушылар сабақтарға белсенді қатысты, өйткені қазіргі уақытта халық қаржылық сауаттылыққа келгенде білім алшақтығына байланысты қолдауды қажет етеді.
«Курс барысында тренингтен басқа, қаржы сарапшылары жеке консультациялар берді, «Қарызсыз қоғам» жобасына қатысушылар enbek.kz порталында тіркелуден бастап кең ауқымды мәселелер бойынша кеңес алды, соттан тыс банкроттық беру және берешекті өтеу кестесін жасау бойынша консультацияға дейін ЖК ашу кеңестерін алды», - деп атап өтті А.Сұлтанова.
Сондай-ақ, қатысушылар оқу процесінде заңгерлердің көмегін пайдалана алды. Адвокаттар әр қарыз алушының несиелік тарихын жеке-жеке зерттеп, қарыз жүктемесін жеңілдету үшін практикалық кеңестер берді, сонымен қатар бұғатталған шоттарды ашудан бастап банкроттыққа өтініш бергенге дейінгі жол көрсетеді.
Оқыту барысында қатысушылар үшін бизнесті дамытуға арналған барлық құралдар бойынша ақпарат беріледі, сондай-ақ олар кәсіпкерлікті дамыту бойынша қаржылық емес/қаржылық қолдау шараларының құралдары (бизнесті ашу, қосымша табыс көзін іздеу, қаржыландыру және мемлекеттік және жеке қорларда жеңілдікті кредиттеу мен гранттар бойынша бағдарламаларға қатысу) бойынша барлық ақпаратты алды. жеке консультациялар қатысу үшін бағдарламаны таңдайды және сарапшымен бірге бизнес-жоспар жасайды.
ӨКҚ спикері оқу нәтижелерін талдау тыңдаушылардың басым бөлігі екенін көрсеткенін айтты:
- кірістер мен шығыстардың тұрақты есебін жүргізбейді;
- отбасылық және жеке бюджетті жоспарламайды;
- қаржылық жоспары жоқ;
- қауіпсіздік «жастығы» жоқ;
- депозиттің артықшылықтары туралы білмейді;
- негізгі қарыз сомасын, артық төлем сомасын және өз кредиттері бойынша пайыздық мөлшерлемелерді білмейді;
- тапқанынан көп ақша жұмсайды;
- кредит саны үшеуден асады және олардың төлеу мерзімі өткен (статистика);
- көбісі кепілсіз тұтынушылық қарыздарды, сондай-ақ пайызсыз бөліп-бөліп төлеуді ресімдейді. Бұл, шын мәнінде, бірдей несиелер және олар несие тарихында сыйақы мөлшерлемесі бар басқа несиелермен қатар көрсетіледі;
- банктер алдындағы қарыздарды өтеуде қиындықтар бар, өйткені олар ай сайынғы төлемі аз бірнеше шағын несиелерді рәсімдеді. Олардың арасында бөліп төлеу де бар. Бірақ жиынтық төлем өте сенімді болды. Бұл тұзаққа әр түрлі банктерде несие рәсімдегендер де түсті.
Оның пікірінше, мұның бәрі халықтың қаржылық сауаттылығының төмен деңгейін көрсетеді.
«Тиімділіктің нәтижесі ақшалай қаражатқа деген көзқарастың өзгеруі болып табылады, атап айтқанда шығыстарды дұрыс санау, депозиттерге қаражат бөлу, ірі сатып алулар үшін қаражат жинай білу, пассивті кіріс құру немесе қосымша табыс көзі үшін бизнес ашу», – деп толықтырды Асима Сұлтанова.
