Жыл басынан бері мегаполисте 1560 интернет-алаяқтық фактісі тіркелді. Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте Алматы қалалық полиция департаменті Криминалдық полиция басқармасының бастығы Қуатбек Науатов осындай статистикалық мәліметтерді келтірді.
Полиция ведомствосында 5 жыл ішінде мұндай қылмыстарды саралап, 2017 жылы қалада 90 интернет-алаяқтық тіркелсе, 2018 жылы – 142, 2019 жылы – 666, 2020 жылы – 1677, 2021 жылы олардың саны 3398-ге артып, мұндай қылмыс түрлерінің ашылуы 4,3 есе өсті.
«Жыл басынан бері Алматы аумағында 1560 интернет-алаяқтық тіркелген. Егер өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстыратын болсақ, қылмыс саны 34,6%-ға төмендеді. 2022 жылдың 7 айында қылмыстарды ашу пайызы 30%-дан асты», - деді Қуатбек Науатов.
Интернет саласындағы қылмыстар санының азаюына тәртіп сақшылары жүргізетін профилактикалық жұмыс әсер етті. Ведомствоның жедел қызметкерлері мен баспасөз қызметі хабарламаларды таратады, алаяқтардың қылмыстық сызбалары туралы баяндайтын бейнероликтер дайындайды. Сонымен қатар, ақпарат орталық көшелер мен кинотеатрлардың электронды билбордтарында орналастырылған.
Алматы қаласы Полиция департаменті Криминалдық полиция басқармасының бастығы Қуатбек Науатов азаматтарды қырағы болуға және негізгі сақтық шараларын ұстануға шақырды. Мысалы, бейтаныс адамдардың өтініші бойынша Anydesk және Teamviewer сынды қашықтан кіру бағдарламаларын орнатпау. Бұл бағдарламалар алаяқтарға телефон кітапшасына, мобильді банктерге және гаджеттің жадында сақталған басқа жеке мәліметтерге толық қол жеткізуге мүмкіндік береді.
«Алдаудың танымал тәсілдерінің бірі – өздерін банктің қауіпсіздік қызметкері ретінде таныстыратын қаскүнемдердің қоңыраулары. Жәбірленушілермен әңгіме барысында олар өздерінің шоттарынан күдікті транзакциялар жасалып, жаңылыстырылғанын айтады. Жәбірленушілерден ақша қаражатын үнемдеу мақсатында ұялы телефонына Anydesk немесе Teamviewer қосымшаларын жүктеуді сұрайды. Алайда, кейіннен бұл бағдарламалар олардың иелерінің смартфонына және сәйкесінше мобильді банкинг қосымшасына толық қол жеткізуге мүмкіндік береді. Қол жеткізгеннен кейін алаяқтар жалған шоттарға заңсыз транзакциялар жүргізеді», - деп жедел қызметкер алаяқтардың жиі әрекет ететін схемасын сипаттады.
Осы схема бойынша соттарға 461 қылмыстық іс жіберілді.
Қуатбек Науатов дереу полицияға хабарласуды, сонымен бірге барлық хат-хабарларды сақтауды, экранның скриншотын түсіруді (кейбір мессенджерлерде қылмыскерлер барлық диалогты өздері жоя алады), егер сіз банкоматты немесе ақша салу терминалын қолдансаңыз, чектерді сақтауды ұсынады.
Басқарма бастығының айтуынша, интернеттегі алаяқтықты ашу және тергеу белгілі бір қиындық тудырады, өйткені ол трансшекаралық сипатқа ие, жәбірленуші бір аймақта, ал қылмыскер басқа аймақта.
«Әр түрлі банктік шоттар, пластикалық карталар, үшінші тұлғаларға ресімделген абоненттік нөмірлер пайдаланылады, қолма-қол ақшаны қолма-қол ақшаға айналдыру жалған тұлғалар арқылы жүргізіледі. Olx.kz, Kolesa.kz, Krisha.kz, Market.kz, Instagram.com және Vkontakte.com әлеуметтік желілері - қаладағы интернет-алаяқтық ең зақымдалған платформалары», - деп айтты ӨКҚ спикері.
