Алматы қаласының маңы кене инфекцияларының тасымалдаушысы болып табылатын иксод кенелері таралған эндемиялық аймақтар болып саналады. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар қызметінің брифингінде Алматы қаласы Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің мамандары мәлімдеді.
Қалада халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ету, кене инфекцияларымен сырқаттанушылықтың алдын алу мақсатында бірқатар ұйымдастырушылық, профилактикалық және эпидемияға қарсы іс-шаралар жүзеге асырылады. Кене инфекцияларының алдын алудың спецификалық емес шараларының бірі-кенеге қарсы өңдеу жүргізу.
«Ағымдағы эпидемиологиялық маусымда жалпы ауданы 2366,56 га орман алқаптары мен қалалық саябақтар, скверлер өңделеді, оның ішінде жалпы ауданы 1904,924 га 9 орман алқабы, жалпы ауданы 461,636 га 100 қалалық саябақтар мен скверлер», - деді Алматы қаласы Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің инфекциялық және паразиттік ауруларды эпидемиологиялық бақылау бөлімінің басшысы Алмаш Ахметова.
Орман және қалалық саябақтардың, скверлердің аумақтарын кенеге қарсы өңдеуді Алматы қаласы бойынша дезинфекция орталығының дезинфекциялау орталықтары аудандық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармалары мамандарының тікелей бақылауымен, қалалық және орман саябақтарының, скверлердің аумағын өңдеуге дейін және одан кейін иксод кенелерінің санын айқындай отырып жүргізеді және жұмыс дезинсекциялық ерітінділердің дайындалуы мен пайдаланылуына бақылау жасалады.
Қалада иксод кенелеріне эпизоотологиялық мониторинг жүргізіледі. Ағымдағы жылдың кене белсенділігі маусымы басталғаннан бері ҰСО Алматы қаласы бойынша филиалында аумақтан жиналған, адамдардан алынған кенелердің 32-сі зерттелді, оның ішінде үш сынамада (барлық аналықтар Ixodes persulcatus) КЭ антигені анықталды. Сауалнама бойынша екі жағдайда Алматы облысының аумағында адамды кене шаққан, бірінші жағдайда – адам өзін кененің қай жерде шаққанын білмейді.
1 наурыздан бастап кене инфекцияларына және халықтың кене шағуына байланысты медициналық ұйымдарға өтініштеріне апта сайын мониторинг жүргізіледі.
«Эпидемиялық маусымның басынан бері 2024 жылғы 11 сәуірдегі жағдай бойынша медициналық ұйымдарға кене шағып алған 135 адам жүгінді, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен (182 адам) салыстырғанда 25,8% - ға төмен. Кене шаққан 14 жасқа дейінгі балалардың үлес салмағы 62,2%-8 (84 бала) құрады, бұл 2023 жылғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда 7,3% - ға жоғары (100 бала-54,9%). Барлығына шұғыл медициналық көмек көрсетілді, көрсеткіштер бойынша кенеге қарсы иммуноглобулин енгізілді», - деді Алмаш Ахметова.
Осы жылдың басынан бері қалада кене инфекциясы тіркелген жоқ.
Алматыда кене шағуынан зардап шеккен адамдарға шұғыл көмек көрсету медициналық ұйымдардың 5 травматологиялық пунктінде жүзеге асырылады, оның ішінде 4 (Орталық қалалық клиникалық аурухана, №4 ҚКА, №7 ҚКА, ҚЖЖА) - қаланың ересек тұрғындарына қызмет көрсетеді, Балаларға шұғыл медициналық көмек орталығы – қаланың барлық аудандарының балаларына қызмет көрсетеді. Серопрофилактика пункттері кенеге қарсы иммуноглобулинмен қамтамасыз етілген, қазір 19 литр 766 мл бар.
Инфекциялық және паразиттік ауруларды эпидемиологиялық бақылау бөлімінің бас маманы Бибігүл Нұрғалиеваның айтуынша, кене энцефалитінің алдын алудың негізгі шарасы вакцинация болып табылады.
Табиғи жағдайларда жұмыс істейтін эндемиялық аймақтарда тұратын халық; демалыс, туризм мақсатында кене белсенділігі маусымында эндемиялық аудандарға баруды жоспарлайтын адамдар кене энцефалитіне қарсы профилактикалық егулер алуы тиіс.
“Қалада 11287 доза мөлшерінде ТикоВак вакцинасы бар. Вакцина 16 жастан асқан адамдарға кене энцефалитіне қарсы белсенді иммундау үшін арналған. Вакцинацияның бастапқы курсы үш дозадан тұрады. Иммунитетті қалыптастыру үшін бірінші және екінші дозаларды 1 айдан 3 айға дейінгі аралықпен қыс айларында (көктемде пайда болатын кенелер белсендірілгенге дейін) алған жөн”, - деді ол.
Үшінші дозаны екінші дозаны алғаннан кейін 5-12 айдан кейін салғызу керек. Ревакцинация үшінші дозаны енгізгеннен кейін 3 жылдан соң жүргізіледі. 60 жастан кіші адамдарға одан әрі ревакцинация 5 жылдан кейін, ал 60 жастан асқан адамдарға 3 жылдан кейін жүргізіледі.
Қыста екпе алуға үлгермеген адамдар үшін шұғыл иммундау схемасы қарастырылған. Ол екі апта аралығымен екі вакцинациядан тұрады.
Кене энцефалитінің табиғи ошағына барған кезде (тауға, орманға бару, қала маңындағы демалыс және т. б.) кене белсенділігі кезеңінде мамандар кене шағуына жол бермеу үшін сақтық шараларын сақтауды ұсынады:
- ұзын жеңді жеңіл біртүсті киім кию керек (тексеру кезінде кенелер жақсы көрінеді), ол денеге жабысып тұруы керек, шалбарды шұлыққа салып, басына орамал, қалпақ кию керек;
- репелленттерді қолдану керек - кенелерді үркітетін заттар;
- үйге оралғаннан кейін киімдерді, денені және заттарды тексеру және денеде кенелердің бар-жоғын мұқият тексеру.
Денеге жабысқан кене (кене шаққаннан кейін 4-ші күннен кешіктірмей) табылған жағдайда, білікті медициналық көмек көрсетілетін және кене энцефалитіне қарсы иммуноглобулинді енгізу жүзеге асырылатын серопрофилактика пункттеріне жүгіну қажет.
Кенені өздігінен алып тастағанда - оны езуге болмайды.
Кене энцефалитінің шұғыл күкірт профилактикасы Алматыда келесі медициналық ұйымдарда жүргізіледі:
- Орталық қалалық клиникалық аурухана (Жандосов көшесі, 6);
- Жедел жәрдем ауруханасы (Қазыбек би көшесі, 96);
- №4 Қалалық клиникалық аурухана (Папанин көшесі, 220);
- №7 Қалалық клиникалық аурухана (Қалқаман ықш ауданы, 20);
- Балаларға шұғыл медициналық көмек көрсету орталығы (Манас көшесі, 40).
«Қауіпсіздік шараларын сақтау, кене шаққан жағдайда медициналық көмекке ертерек жүгіну, уақтылы алдын алу және емдеу аурудың алдын алуға және оң нәтижеге ықпал етеді», - деп толықтырды Алмаш Ахметова.
