ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі, Әбілхан Қастеев атындағы ҚР Мемлекеттік өнер музейі Samsung Electronics Central Eurasia компаниясының ұзақ мерзімді ынтымақтастығы аясында, «ӨТКЕН ШАҚТЫҢ ӨНЕРІ БОЛАШАҚТЫҢ ДИДАРЫНДА» атты Әбілхан Қастеевтің 120 жылдық мерейтойына арналған суретші шығармашылығының интерактивті көрмесінұсынады. Көрменің ашылуымен қатар Ә. Қастеев альбом-каталогының тұсаукесері өтеді.
Көрме 2024 жылдың 24 мамырында сағат 16.00-де ашылады.
Ұсынылып отырған интерактивті көрме Халық суретшісі, Қазақ бейнелеу өнерінің негізін қалаушылардың бірі Әбілхан Қастеевтің шығармаларына инновациялық әдістерді қолдануымен ерекшеленеді. Сондай ақ, Samsung компаниясының бірегей өнімі – The Frame теледидарынан көркем туындыларды бейнелеудегі мүмкіндіктерін көруге болады. Экспозицияға шебердің кескіндеме және графикалық туындыларымен қатар, танымал туындыларына жан беріліп анимацияланған бес LED экран кіреді. Сонымен қатар, Art Store өнер дүкенінің қосымшасында көрнекті суретші шығармашылығының жанкүйерлері оның басқа да туындыларымен таныса алады.
Samsung компаниясы «Әбілхан Қастеев» каталогын шығаруды қолдай отырып, қазақстандық өнерді әлемдік көркемдік мұраның бір бөлігі ретінде сақтауға және зерттеуге өз үлесін қосуға ұмтылады. Бұл каталог музей мамандарының суретшінің шығармашылығын зерттеудегі көп жылдық ғылыми жұмысының нәтижесі болып табылады. Каталогта Ә. Қастеев атындағы ҚР МӨМ қорынан 400-ден астам кескіндеме және графика туындылары, сондай-ақ, ою-өрнек эскиздері енгізілген.
Ә. Қастеевтің шығармашылығы – Қазақстанның ұлттық мәдениетінің бірегей байлығы. Оның туындыларында өткен ғасырдағы қазақ халқының тарихы мен өмірі жарқын есте қаларлық бейнелері көрініс тауып, ауқымды да, жаһандық жетістіктер уақытының рухы қалған. Әр шығармада туындыгердің көркем материалды шебер меңгергені байқалады, оның акварельдері мен кескіндемелерінде ұлттық элементтердің мазмұны терең, көркемдік тілі эпикалық пішіндермен үндескен.
Әбілхан Қастеев 1904 жылы 1 қаңтарда Жоңғар Алатауының етегінде орналасқан Жетісу облысының (қазіргі Алматы облысының Жаркент ауданы) Чижин ауылында дүниеге келген. Әкесі ерте қайтыс болғаннан кейін ол отбасына бақташы болып жұмыс істеуге көмектесті. Қастеевтің суретшілік табиғи таланты бала кезінен бастап көріне бастады. Ұзақ күндерін жайылымда табиғатпен жалғыз өткізгеннен кейін, ол әктастан түрлі фигураларды ойып, саздан екпілеп қолөнер бұйымдарын жасай бастады. Әбілхан алғаш рет 1926 жылы туған ауылынан Жаркент қаласына кетіп, 1928 жылы Түрксіб (Түркістан-Сібір темір жолы) бірінші бесжылдығының басты құрылыстарының біріне түседі, онда Қазақ ауыл жастарын «пролетарлық қайта отырғызу» жүзесі іске асырылды. Осы жерден 25 жастағы Қастеев өз қабілеттерін жетілдіру үшін Верный қаласына (қазіргі Алматы) барады. Алматыда екі жыл бойы Н. Хлудовтың көркемсурет студиясында сурет салу және кескіндеме негіздерін меңгерген. Талантты мұғалімнің басшылығымен Н. Хлудов, Абылхан өзінің айналасындағы әлемді қабылдаудың кейбір аңғалдығын, жеделдігі мен поэтикасын мәңгілікке сақтай отырып, көркем қолөнердің алғашқы дағдыларын алды. Бұл уақытқа «Колхоз тойы» (1937), «Бие сауу» (1936) сияқты шығармалар жатады, онда Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарындағы қазақ ауылының өміріндегі өзгерістер бейнеленген. Осы жылдары Ә. Қастеев «Ескі және жаңа тұрмыс» атауымен біріктірілген графикалық және кескіндемелік композициялар топтамасымен жұмыс істей бастайды. 1940 жылы А. Қастеев ҚазКСР СХ бірінші съезіне қатысты. Ұлы Отан соғысы кезінде А. Қастеев ҚазТАГ-та жұмыс істейді, тылдағы колхозшылардың соғыс және еңбек тақырыптарында плакаттар мен композициялар жасайды. 1942 жылы Алматыда Ә. Қастеевтің алғашқы жеке көрмесі өтті, онда суретшінің 143 туындысы қойылды. 1944 жылы Амангелді Имановтың бейнесін қайта жасағаны үшін Республикада алғаш рет Әбілхан Қастеев Қазақ КСР Халық суретшісі атағына ие болды. Қастеевтің шығармашылық мұрасында портрет жанры маңызды орын алады. Ә. Қастеев жазған Ш. Уәлиханов, Д. Жабаев, А. Иманов, Ғ. Мұратбаевтарға арналған портреттері экспрессивтілігімен және адамның мінезі мен сыртқы келбетінің ерекшеліктерін анықтауға, тұлғаны тарихи оқиғалармен және өз заманының рухымен байланыстыруға ұмтылуымен ерекшеленеді. 1950-60 жылдары Ә. Қастеев «Жаңа Қазақстан», «Қазақстан жерінде», «Қазақстан байлығы», «Қазақстан жері мен адамдары» сияқты бірнеше акварельдік циклдар құрды, онда ол өзінің туған республикасындағы ауқымды экономикалық өзгерістерді түсірді. Әбілхан Қастеев 1973 жылы өзінен кейін үлкен шығармашылық мұра қалдырып, 1984 жылы оның есімі берілген ҚР Мемлекеттік өнер мұражайының коллекциясында қалды. Ә. Қастеевтің шығармалары Қазақстандағы және шетелдегі көптеген музейлер мен жеке коллекцияларда бар.
Көрме жетекшісі: Мырзабекова Сандуғаш,
Ә. Қастеев атындағы ҚР МӨМ «Қазақстан бейнелеу өнері» бөлімі,
графика және мүсін секторының жетекшісі
