Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында Алматы қаласы Кәсіпкерлер палатасының басқарушы директоры Мейрамбек Қаныбековтың қатысуымен брифинг өтті.
Естеріңізге сала кетейік, 2022 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында ел Президенті қылмыстық және қылмыстық-іс жүргізу кодекстеріне ревизия жүргізуді және іс жүзінде жұмыс істемейтін немесе сот төрелігіне кедергі келтіретін барлық нәрселерден арылуды тапсырған болатын, сондай-ақ қылмыстық және қылмыстық іс жүргізу заңнамасының тұрақтылығын қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті.
Атап айтқанда, қылмыстық және қылмыстық іс жүргізу кодекстерін тексеру, оның ішінде бизнес істеріне өз бетінше араласу фактілеріне және лауазымдық өкілеттіктерді теріс пайдаланудың өзге де түрлеріне жол бермеуге бағытталды.
Спикер өз сөзінде ҚР ҚК 23 және 36-баптарында белгіленген оңалту институттарына тоқталды. Оның айтуынша, аталған баптарда жазықсыз зиян келтіргені үшін және негізделген тәуекел кезінде адамды қылмыстық жауаптылықтан босатудың толық және жеткілікті айқын негіздері көрсетілген.
«Өздеріңіз білетіндей, қылмыстық қудалау орбитасында жүрген кәсіпкерлердің көпшілігі, бизнесті жүргізу кезінде орын алған тәуекелдер туралы дәлелді дәлелдеріне қарамастан, экономикалық және салықтық қылмыстық құрам бойынша негізсіз кінәлі деп танылады. Дәл осы санаттағы істер туралы Мемлекет басшысы өзінің Жолдауында атап өтті. Айта кету керек, еліміздің Жоғарғы Сотының нормативтік қаулылары осы оңалту нормаларына нақты және біржақты түсінік бермейді», - деп атап өтті М.Қаныбеков.
Сондай – ақ, спикер осы жылдың өткен кезеңінде қылмыстық қудалаудың барлық органдары ақталмайтын негіздер бойынша барлығы 2551 қылмыстық істі, ал ақтайтын негіздер бойынша-3503 істі тоқтатқанын айтты.
«Егер кәсіпкерлерге қатысты 149 іс тергелсе, ақталмайтын негіздер бойынша кейіннен 5 іс, ал оңалту негіздері бойынша барлығы 12 іс тоқтатылды. Сонымен қатар, олардың ешқайсысы бойынша ҚК-нің 23 және 36-баптары, яғни жазықсыз зиян келтіру немесе негізделген тәуекел тоқтатуға негіз болған жоқ. Бірақ 2015 жылдан бастап Қылмыстық кодексте іс жүргізу келісімі институты қылмыстық жауапкершіліктен босатудың негізі ретінде қауіпсіз түрде пайда болды, оған ұзақ мерзім қылмыстық қудалауда болған барлық дерлік кәсіпкерлер келіседі. Бірақ бұл оларды ақтамайды. Субъектінің кінәсі қалады, соған сай, оны сотқа дейінгі кезеңде қылмыстық жауапкершілікке тартылғаны туралы Құқықтық статистика органдарында белгі қалады», - деп жалғастырды ол.
Қорытындылай келе, спикер ҚК-тің жоғарыда аталған екі бабы да мынадай мазмұндағы ескертпемен толықтырылуы қажет екенін қосты: «Кәсіпкерлерге қатысты істер бойынша осы негіздерді қолдану олардың барлық дәлелдерін мұқият зерттегеннен кейін міндетті болып саналады».
Оның пікірінше, осындай жағдайда ғана елдің құқық қорғау органдары мен соттары бұл институтты тиісті түрде қолданатын болады, бұл, әрине, қылмыстық процесте кәсіпкерлердің құқықтарын толық қорғауға, оларды негізсіз және ұзақ мерзімді тергеулерден қорғауға ықпал етеді.
