№36 Қалалық емхананың балалар невропатолог- дәрігері Күлназ Әлімбек балалардағы ерте аутизмге назар аударатын белгілер туралы айтты. Бүгінгі күні аутизм, бірақ, оларды болдырмаудың түрлі тәсілдерімен бір түрде дамыту мәселесіндегі балаларға қатысты, таралу әсерімен айтарлықтай қоғамдық мәселені көтеретін ауру түрі.
Күлназ Әлімбектің айтуынша, ертедегі балалар аутизмі – бұл өзіндік эмоционалдық-мінез – құлықтық, сөйлеу және кейде интеллектуалдық бұзылуы бар түрлі психикалық функциясының қалыптасуының әркелкілігімен психикалық дамуы бұзушылығының ерекше түрі болып саналады.
Диагноз, тәртіп бойынша, аутистік спектрдің бұзылуына сәйкестенген бағалау құралдары мен скринингтен тұратын сыртартқының комбинациясының, бақылау немесе формальды тестілеу көмегімен анықталды.
«Аутизмнің бастапқы белгілері баланың тіршілік етуіндегі алғашқы екі жыл ішінде белгіленеді. Әсіресе, аутизм ашық түрде 3-5 жаста білінеді және қорқыныш-үреймен, негативзиммен, агрессиямен көрінеді. Ерте жасында жақын ересек адамға қатысы бойынша бірнеше реакцияда көрінеді: бұл адамдармен эмоционалдық қатынастың болмауы- балалар анасының болғанына көңіл бөлмейді, оған тартылмайды, ал, қолына алғанда пассивті, «тірілту кешені» білінбейді, басқа сөзбен, адамның кейіпінде көңіл бөлу, күлімсіреу және күлу ретінде жауапты реакцияның болмауы.
Мұндай диагнозды балаларда сондай-ақ, ойнау ерекшелігі (ойыншықтарды елемеу), белсенді болуының бұзылуы анықталады-дейді маманымыз. Сонымен қатар, аса үлкен балаларда бақыланатын симбиотикалық қарым-қатынастың түрі бар, ол кезде бала анасыз қалудан бас тартып, ол жоқ кезде үрейленеді, дегенмен, бала анасына мейірімділік, нәзіктік сезімін білдіре алмайды. Мектеп жасына дейінгі балаларда аутизмнің негізгі компонеттері болып «өзіне кету», яғни, қоршаған ортамен қарым-қатынас жасауының айтарлықтай төмендеуі немесе мүлдем болмауы, өзінің ішкі дүниесіне батып кетеді. Бала өзінің ішкі дүниесінде не болып жатқанын айтпайды, көбінесе сұхбатқа тартылмай, берілген сұрақтарға жауап берудің орнына үндемейді, жарық түсу, есту, жанасуда, температуралық тітіркеніштерге аса сезімталдығы, ас қорыту жүйесі бұзылып, жиіркену, қауіптену пайда болады, жиі түрде тамақты абайлап иіскеу, жиі кезде жедел таңдау және сонымен қатар, ауызға жемейтін нәрсені салу секілділер орын алады. Дәрігер жоғарыда көрсетілген белгілер анықталғанда соңғы диагнозды қою үшін маманға бару туралы кеңес береді.
