Алматы қаласы Психикалық денсаулық орталығының оңалту қызметінің басшысы Роза Татиева нашақорлықтан қалай емделетінін, мұндай есепке кімдер алынатынын және ауруды қалай жеңуге болатынын айтты.
Алматы қаласының Психикалық денсаулық орталығы (ПДО) – бұл пациенттерге емдеудің барлық түрлері қолжетімді мемлекеттік медициналық мекеме. Телефон желісі - 3580. Қоңырау шалу арқылы сіз нашақорлықты емдеу және психологиялық қолдау үшін барлық қажетті ақпаратты ала аласыз.
ҚР 2015 жылғы 31 қазандағы Азаматтық іс жүргізу кодексінің 341-бабына сәйкес «Психикалық денсаулық орталығы» ШЖҚ КМК алкоголизмнен, нашақорлықтан немесе уытқұмарлықтан зардап шегетін пациентті наркологиялық ұйымға мәжбүрлеп емдеуге жіберу туралы өтініштерді жалпы юрисдикция соттарына беру жөніндегі функциялар берілді.
«Мәжбүрлеп емдеу құқық бұзушылықтардың әкімшілік жолын кесудің тиімді шарасы болып табылады, өйткені психоактивті заттарды пайдалануды болдырмайтын жағдайларда болу барысында пациенттер байсалды өмір салтын жүргізеді, дәрігерлердің бақылауында болады, психологтармен және психотерапевттермен жеке және топтық сабақтар өткізіледі. Пациенттер мінез-құлықты, көңіл-күйді реттейтін дәрі-дәрмектерді қабылдайды. Пациенттермен, олардың туыстарымен түсіндірме әңгімелер жүргізіледі. Осылайша, мәжбүрлеп емдеуде болған уақыт ішінде пациентпен өмір сүру сапасын бағалауға, өмірлік құндылықтарды қайта қарастыруға, ББЗ қолданудан бас тартуға бағытталған психотерапия жүргізуге бағытталған үлкен жұмыс жасалуда», - деді Роза Татиева.
Оның айтуынша, жалпы мәжбүрлеп емдеу шарасы химиялық қалқан, мүгедектікті, өлімді азайту және есірткі патологиясы бар адамдар тарапынан қылмысты азайту шарасы болып табылады. Көптеген жағдайларда пациенттердің туыстары үшін мәжбүрлеп емдеу пациенттердің жоғары қауіптерінен жалғыз құтқарушы болып табылады.
Туыстары алкоголизм мен нашақорлықтан зардап шегетін адамдар тарапынан моральдық және физикалық қысымға ұшырайды және оларды оқшаулау мақсатында ПДО-ға жүгінуге мәжбүр. Заңды сауатсыздық пен қорқыныш сезімін ескере отырып, тұрмыстық зорлық-зомбылық фактілері жиі жасырылады. Мәжбүрлеп емдеу шараларын қолдану тәуелділік проблемасы бар отбасыларда криминализацияның дамуын анықтауға және шектеуге ықпал етеді.
ПДО тарапынан мәжбүрлеп емдеу мәселелерін жариялау бойынша белсенді түсіндіру жұмыстары жүргізілуде, атап айтқанда, ресми сайтта орталықтың байланыстары қолжетімді, жедел желі жұмыс істейді, орталықтың емханасында Ашық есік күндері өткізіледі, онда кез келген адам наркологтың кеңесін ала алады.
Сондай-ақ, ПДО мен жергілікті полиция қызметі, Алматы қаласының ІІД арасында психотропты заттарды шектен тыс пайдаланатын адамдарды анықтау, диспансерлік есепке қою және одан әрі емдеу бойынша тығыз ынтымақтастық орнатылды.
Тәжірибешілер мәжбүрлеп емдеуге ресімдеу тәртібін түсіндіре отырып, ПБЗ асыра пайдаланатын адамдардың туыстарымен жеке әңгімелер жүргізеді. Пациенттерді мәжбүрлеп емдеуге ресімдеу барысында оларға әлеуметтік қолдау көрсететін әлеуметтік қызметкерлерден мультидисциплинарлық команда құрылды.
«2023 жылы психикалық денсаулық орталығына мәжбүрлеп емдеуге сот шешімі бойынша 249 пациент жатқызылды, оның ішінде «Алкоголизм» диагнозымен - 180 адам, «Нашақорлық» диагнозымен – 69 адам», - деп нақтылады Р. Татиева.
Мәжбүрлеп емдеуге ресімдеу үшін бірыңғай іс-қимыл алгоритмі әзірленді:
- Туыстарының қолдауымен өтініш берілген ПДО-ға пациентті емдеуге жатқызу, медициналық тексеру жүргізу үшін ЖПҚ: талдаулар жинау, тар мамандарды, сондай-ақ қажет болған жағдайда басқа мамандарды қарау, аспаптық тексеру (УДЗ, ФГ, ЭКГ), диспансерлеудің бар-жоғын анықтау және басқа ММ-ге есепке алу;
- Пациентті алдыңғы стационарлық және амбулаториялық емдеу нәтижелерін бағалау үшін ДКК-ға жіберу, учаскелік психиатр-наркологта пациенттің диспансерлік бақылауын, денсаулық жағдайын, оның ішінде мәжбүрлеп емдеуге мұқтаждығын айқындай отырып, мәжбүрлеп емдеуге жіберу үшін көрсеткіштерді (қарсы көрсетілімдерді) және мәжбүрлеп емдеу мерзімін айқындай отырып талдау;
- Іс материалдарын жинау: ПДО-ның талап арызы, туысының өтініші, учаскелік полиция инспекторының арнайы есеп деректерімен баянаты (әкімшілік және қылмыстық құқық бұзушылықтар хаттамалары), пациентке қарсы көрсетілмеген мәжбүрлеп емдеуді қолдану қажеттілігі туралы ДКК қорытындысы, пациенттің және өтініш берушінің жеке басын куәландыратын құжаттар, өтініш берушінің туыстық дәрежесін растайтын құжаттар. Іс материалдарын Алматы қаласының аудандық соттарына ДКК қорытындысы шығарылғаннан кейін 10 жұмыс күнінен кешіктірмей Sud.kz электрондық порталы арқылы беру;
- ПДО өкілінің, өтініш берушінің қатысуымен сот тағайындаған уақытта ЖПҚ УПИ пациенттің сот отырысына (қазіргі уақытта онлайн байланыс арқылы өткізілетін) келуін қамтамасыз ету;
- Пациентті сот шешімімен ЖПҚ УПИ қолдауымен мәжбүрлеп емдеу бөлімшесіне жатқызу.
Алматы қаласының Психикалық денсаулық орталығы полиция қызметкерлері мәжбүрлеп емдеуге ресімдеу үшін қажетті анықтамаларды, талдауларды, бейінді мамандардың қорытындыларын және басқа да медициналық тексерулерді жинамайтынын хабарлайды.
ДКК (ПДО дәрігерлік-консультативтік комиссиясы) отырыстарын өткізу үшін қажетті науқасты алдын ала тексеру: басқа медициналық ұйымдарда диспансерлеудің болуы немесе болмауы, анамнезі, наркологиялық және сомато-неврологиялық мәртебе деректері, қажет болған жағдайда қосымша тексерулер: Клиникалық-зертханалық, аспаптық, басқа мамандықтар дәрігерлерінің консультациялары мен қорытындылары, өткізу мүмкіндігі болған жағдайларды қоспағанда белгілі бір тексерулер объективті себептерге байланысты мүмкін емес (психикалық жағдай, соматикалық жай-күйі және басқалары) «ДКК» ШЖҚ КМК стационар жағдайында жүргізіледі.
