Алматы қаласы Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында Акушерлік, гинекология және перинатология ғылыми орталығының мамандары ЭКҰ квоталары, мемлекеттік бағдарламалар және адам репродукциясы туралы айтты. Мемлекет басшысының тапсырмасымен іске қосылған «Аңсаған Сәби» арнайы бағдарламасы бойынша мұндай квоталар көптеп бөлінуде.
«Барлық Қазақстан бойынша жыл сайын 7 мың квота бөлінеді, олар аймақтарға сәйкес бөлінген. Қаламыз мегаполис екенін ескерсек, ең көп квота Алматыға, сондай-ақ Астана қаласына бөлінген», - дейді Акушерлік, гинекология және перинатология ғылыми орталығының ЭКҰ бөлімінің меңгерушісі Радха Арипова.
Спикердің айтуынша, Қазақстанда бар болғаны 30 ЭКҰ клиникасы болса, оның 19-ы МӘМС жүйесіне қатысады. Өткен жылы МӘМС аясында 210 бағдарлама, 2021 жылы 133 бағдарлама жүзеге асырылды. Осы жылдың бірінші жартыжылдығында тек Акушерлік, гинекология және перинатология ғылыми орталығы ғана 125 ЭКҰ бағдарламасын алды.
«Бүгінгі күні 210 әйелде нәтиже белгілі. Оның ішінде 63 әйелде жүктілік анықталды. Тиімділік 30 пайызды құрады», - деп бөлісті Р. Арипова.
ЭКҰ бағдарламасына қатысатын пациенттердің жас санаты келесідей:
- 29 жасқа дейін - 22%
- 30-39 жас – 68%
- 40+ жас – 10%
Бедеулік диагнозы қойылған және бір жыл бойы емделген, сондай-ақ оларда жатыр түтіктерінің абсолютті бітелуі, созылмалы инфекциялар немесе жатыр түтіктерін алу операциялары сияқты белгілері бар ерлі-зайыптылар ЭКҰ жасауға құқылы. Сонымен қатар, андрологтар көрсеткендей, ерлер факторымен байланысты проблемалар болса ЭКҰ процедурасын жасата алады.. Эндокриндік факторлары бар және артық салмақ салдарынан овуляция болмаған әйелдер ЭКҰ-ға құқылы. ЭКҰ көрсеткіштерінің тізімінде пайда болуы белгісіз бедеулік те бар.
Антимюллеров гормонының қоры азайған жағдайда ЭКҰ-дан бас тартуға болады. Егер ол 1-ден аз болса, онда ЭКҰ бағдарламасы тиімсіз болатыны анық, мұндай науқастар донорлық бағдарламаларға баруы қажет.
Мамандардың айтуынша, 40 жастан асқан науқастардың контингенті әлі күнге тұрақты болып отыр. Сондай-ақ, «Аңсаған Сәби» мемлекеттік бағдарламасының арқасында жас кезде ЭКҰ бағдарламалары қолжетімді болды.
Өз кезегінде ЭКҰ бөлімінің репродуктолог маманы Эльвира Сарманова ЭКҰ процедурасы төңірегінде әлі де қате түсініктер бар екенін айтып, олардың көпшілігін жоққа шығарды. Ең жиі кездесетіні – ЭКҰ арқылы туған балалардың денсаулығында ақау бар, деген ой-пікір.
«Қосымша репродуктивті технологиялар дүние жүзінде 40 жылдан бері қолданылып келеді. Осы уақыт ішінде әлемде 100 мыңнан астам дені сау бала дүниеге келген. Бұл балалар медициналық ұйымдардың тұрақты бақылауында. Жүргізілген зерттеулердің ешқайсысы ЭКҰ арқылы туған балалар мен табиғи жолмен туған балалардың денсаулық жағдайының айырмашылығы бар екенін дәлелдей алмады», - деді Е. Сарманова.
Басқа мифтерге мыналар жатады:
- ЭКҰ нәтижесінде туылған балалар көбінесе бедеу болып келеді
- ЭКҰ-дан кейінгі босану кезінде тек кесарь тілігі жасалады
- бедеулік тек әйелдерде анықталады
- ЭКҰ аналық бездердің жұмысын төмендетеді, жұмыртқалардың санын азайтады
- ЭКҰ бағдарламасынан кейін қатерлі ісіктің даму қаупі жоғары
- ЭКҰ - бұл тек көпұрықты жүктілік
Маман-эмбриолог Мадина Спанова танымал процедура – аналық жыныс жасушасын мұздату туралы айтты. Бұл репродуктивті технология биологиялық материалды сақтау үшін қолданылады.
«Уақыт өте келе әйелдерде аналық бездердің қоры таусылады, хромосомалық ауытқулардың ықтималдығы да артады. 35 жастан кейін аналық жыныс жасушасының ДНҚ құрылымы бұзылады. Бұл, мысалы, 10 эмбрионның екі немесе төрт эмбрионында хромосомалардың дұрыс жиынтығы болады. Сондай-ақ, ұрпақты болу жасын ұзарту және ана болуды денсаулыққа қауіп төндірмейтін қолайлы өмір кезеңіне қалдыру. Дәрігерлер науқастарға қатерлі ісікпен операциядан бұрын жыныс жасушасын мұздатуға кеңес беретін кездер болады. Яғни, химиотерапиядан бұрын аналық жыныс жасушасының жеткізілуін сақтау үшін», - деп бөлісті ол.
ЭКҰ процедурасын алу үшін алдымен тұрғылықты жері бойынша гинекологпен кеңесіп, тиісті жолдама алу керек. Бедеулік диагнозымен ғана квотаға қол жеткізу мүмкін.
